Het anti-witwasbeleid van banken komt de laatste tijd veelvuldig in de media. Mag een bank een kredietrelatie opzeggen? En onder welke voorwaarden mag de bank dit doen?
Wwft en Wft
Aan banken wordt via verschillende wet- en regelgeving de verantwoordelijkheid opgelegd om het witwassen van geld en financieel-economische criminaliteit te bestrijden. Zo is er de Wet ter voorkoming van witwassen en financiering van terrorisme (hierna te noemen: Wwft) en de Wet op het financieel toezicht (hierna te noemen: Wft). Deze verplichten banken tot het verrichten van onderzoek naar hun toekomstige en bestaande klanten; het know your customer principe.
Het belang van de bank
Banken kunnen om die reden een gerechtvaardigd belang hebben om cliënten te weigeren om een bankrekening aan te bieden. Hoewel dit belang, naast het beginsel van contractsvrijheid, fundamenteel en zwaarwegend is, is het niet onbegrensd.
Banken hebben namelijk een maatschappelijke functie en derhalve een bijzondere zorgplicht jegens hun klanten en derden. Het opzeggen of weigeren van een bankrekening kan verstrekkende gevolgen hebben voor (potentiële) cliënten. Zo is het vrijwel onmogelijk om deel te nemen aan het maatschappelijk verkeer of een bedrijf te exploiteren zonder een betaalrekening bij een bank.
Belangenafweging
De bank dient daarom een belangenafweging te maken. Enerzijds is er het belang van de bank om niet te worden verplicht een contractuele relatie aan te gaan of aan te houden met een ander. Anderzijds is er het belang van de klant om aan het maatschappelijk verkeer te kunnen deelnemen of een bedrijf te exploiteren middels een bankrekening.
De bank mag een relatie niet op basis van een algemene belangenafweging opzeggen. Dit deed de ING bijvoorbeeld wel in de zaak tegen CIS Management, een trustkantoor. De ING besloot de relaties met trustkantoren op te zeggen in verband met een verhoogd integriteitsrisico. Dit deed de ING echter in algemene bewoordingen.
De rechtbank Amsterdam besloot op 2 maart 2022 dat op grond van de maatschappelijke zorgplicht van banken een individuele belangenafweging van (potentiële) relaties van hen mag worden verwacht. Alle omstandigheden van het geval moeten daarbij tegen elkaar worden afgewogen.
Conclusie
In beginsel mag een bank, in verband met de contractsvrijheid en de verplichtingen op grond van de Wwft en de Wft, de bancaire relatie dus opzeggen. Door de bijzondere maatschappelijke zorgplicht van banken gelden hier echter strenge eisen voor. Een bank moet altijd inzichtelijk maken waarom de belangen van de bank zwaarder wegen dan de specifieke belangen van de klant.
Juridische hulp nodig?
Een bank kan ver gaan, maar een bank mag niet te snel een bankrelatie opzeggen. De financiële gevolgen kunnen immers erg groot zijn.
Heeft uw bank de bankrelatie opgezegd? Van der Zwan Advocaten is gespecialiseerd in verbintenissenrecht en bankrelaties en helpt u graag. Neem contact op met ons kantoor, bel ons op het nummer 070 – 789 00 90 of mail ons via info@zwanadvocaten.nl
